I RENESANS
Po część pierwszą zerknij tutaj.
IV Epikureizm w życiu codziennym
Chęć czerpania z życia nie ograniczała się
do poezji. Życie codzienne szesnastowiecznych Polaków pokazuje ogromny wpływ
epikurejskiej filozofii. To wtedy urządzano huczne zabawy, podczas których
uprawiano skoczne tańce, np.: galiardę, czyli szybki taniec pochodzący z Włoch,
charakteryzujący się licznymi podskokami opierającymi się na prostym rytmie. Ludzie
odrzucili średniowieczny ascetyzm na rzecz korzystania z życia i radości z jego
prostoty. Porzucenie teocentryzmu na rzecz antropocentryzmu, a także
przywiązywanie mniejszej wagi do tematyki eschatologicznej pozwoliło cieszyć
się nie tylko z samego życia, ale także samej wiary, która została niejako
ożywiona. Ludzie renesansu pokazali, że możliwym jest jednoczesne bycie
gorliwym chrześcijaninem, który stawia na rozwój, a także raduje się każdą
chwilą. Nie należy jednak zapominać, że idylliczne przedstawienie społeczeństwa
miało miejsce głównie w ówczesnej literaturze i sztuce, zaś ludzie nie zawsze
mogli sobie pozwolić na pozytywne podejście do życia. Dotyczyło to niewątpliwie
wyższych warstw społeczeństwa i inteligencji, które dzięki możliwością
finansowym, żyli w znacznie wyższym standardzie. Polska nadal byłam krajem
podzielonym na warstwy społeczne. Zmiany na lepsze dotyczyły także biedoty, ale
dotknęły ich w znacznie mniejszym stopniu niż chociażby szlachtę. Dla
przeciętnego chłopa czy mieszczanina zmiany były na tyle nikłe, że wręcz
niewidoczne.
V „Miód chociaż
słodki, nadmiarem słodyczy tłumi apetyt i sprowadza mdłości; kochaj z umiarem.”
Polska w okresie renesansu, podobnie jak
cała Europa, żyła zgodnie z duchem nurtu humanistycznego. Dzięki synkretyzmowi
filozofii epikurejskiej ze stoicką, platońskiej z arystotelizmem, a także
chrześcijaństwu, ludzie nauczyli się żyć nie tylko w zgodzie z naturą, ale
także własnymi przekonaniami, słabościami i pożądaniami. Zasada złotego środka
oraz umiar były powszechnym kluczem do szczęśliwego życia. Epikur niewątpliwe
odcisnął piętno na renesansowej myśli. Wszak to jego filozofia stała się jedną
z dominujących w XVI wieku. W przeciwieństwie do stoicyzmu, wprowadził radość
czerpaną z błahostek, której w okresie panujących ówcześnie konfliktów
brakowało. Prawdziwą wartością okazało się dążenie do szczęścia niezmiennego,
rzeczywistego i wiecznego[1].
A tak przedstawia się połączenie epikureizmu, stoicyzmu i chrześcijaństwa. Dla
polskiej literatury znaczące było pojęcie humanizmu renesansowego, którym
najwybitniejszym przedstawicielem był Jan Kochanowski. Nie bez powodu mówi się,
że renesans rozpoczął Dante, a zakończył Kochanowski, pokazując tym samym
ogromne znaczenie ich twórczości na arenie międzynarodowej. Jan z Czarnolasu
był nie tylko znakomitym humanistą, ale także wielokrotnie udowodnił, że
wyprzedza myślą swoją epokę. Jednym z głównych założeń jego filozofii była
zasada złotego środka, która razem z humanizmem charakteryzuje renesans.
Spis treści:
I Renesans --> tutaj
- Renaissance
- Humanizm renesansowy
- Aurea mediocritas
- Renesans w Polsce
II Epikureizm --> tutaj
- Epikur z Samos
- Główne założenia epikureizmu
- Epikureizm a hedonizm
- Epikureizm a empiryzm
- Krytyka epikureizmu
- Złoty środek jako rozwiązanie sporu epikurejczyków z innymi filozofiami
III Epikureizm w literaturze polskiej --> tutaj
- Filozofia Kochanowskiego
- Wpływ Kallimacha na epikureizm staropolski
- Epikurejska wizja świata we fraszkach Jana z Czarnolasu
IV Epikureizm w życiu codziennym
V „Miód chociaż słodki, nadmiarem słodyczy tłumi apetyt i sprowadza mdłości; kochaj z umiarem.”
Bibliografia:
Literatura podmiotu
J. Kochanowski, Fraszki, oprac. J. Pelc, Wrocław 1991.
Literatura przedmiotu
C. Backvis, Renesans i humanizm w Polsce: materiały do studiów, Warszawa 1993.
A. Borowski, Renesans, Kraków 2002.
A. Krokiewicz, Hedonizm Epikura, Warszawa 1961.
E. Lasocińska, Epikurejska idea szczęścia w literaturze polskiej renesansu i baroku. Od Kallimacha do Potockiego, Warszawa 2014.
J. Pelc, Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 2001.
J. Pelc, Literatura renesansu w Polsce, Warszawa 1998.
J. Ziomek, Renesans, Warszawa 1995.[1] E.
Lasocińska, dz. cyt., str. 101.
